La préposition "eus" exprime la provenance, l'extraction,
le point de départ, le sujet d'une discussion etc...Elle se traduit bien en français par "de".
Elle se conjugue à partir de la préposition "a" (synonyme de "eus".)
Elle a également la signification "de moi, d'elle, de vous" etc...
A l'oral, elle est remplacée par "Deus" qui possède sa propre conjugaison***
*** plusieurs variantes existent, ci-dessous la plus courante et comprise.
A / EUS | DEUS |
ac'hanon | deuzoudon |
ac'hanout | deuzoudout |
anezhañ | deuzoutañ |
anezhi | deuzouti |
ac'hanomp | deuzoudomp |
ac'hanoc'h | deuzoudoc'h |
anezho(e) | deuzouto |
Petra a veze graet deus Marcelle, pa oan bihan ?➣ Comment appelait-on Marcelle, quand elle était petite ?
Marcellig a veze graet anezhi (deuzouti)➣ on l'appelait Marcellig.
Komzet 'meus deus ma stajidi gant Morgan !➣ J'ai parlé de mes stagiaires avec Morgan !
Komzet 'meus ac'hanoc'h (deuzoudoc'h)➣ J'ai parlé de vous.
Sonj 'peus deus Klair ? (kaout soñj eus : se souvenir de )➣ Vous vous souvenez de Klair ?
Sonj 'meump deuzouti➣ Nous nous souvenons d'elle.
N'ho poa ket ezhomm eus an dud-se➣ Vous n'aviez pas besoin de ces gens là.
Lafesse a blij dezhañ ober goap eus an dud➣ Lafesse aime se moquer des gens
Soñj en do eus e wreg e-pad pell. eus an dud-se➣ Il se souviendra de sa femme pendant longtemps.
Ret e vo din delc'her soñj eus se. (delc'her soñj eus)➣ Il faudra que je me rappele de ça. (se rappeler de ...)
Komz a ra kalz eus e vakañsoù.➣ Il/elle parle beaucoup de ses vacances
Il a besoin de son dentiste.➣ Ezhomm en deus eus e zentour.
Nous avons parlé de votre radiateur.➣ Komzet hon eus eus ho tommerez.
Il ne se souvient pas de mon nom.➣ N'en deus ket soñj eus ma anv.
Retenez cette leçon !➣ Dalc'hit soñj eus ar gentel-se.
Komzet em eus ag an dud-se➣ J'ai parlé de ces gens là.
A belec'h oc'h deuet ?➣ D'où êtes-vous venu ?
Perak em eus graet goap anezhi ?➣ Pourquoi je me suis moqué d'elle ?
Tregont anezho zo kouezhet en dour.➣ Trente d'entre-eux sont tombés dans l'eau.
N'en do ket soñj ac'hanomp.➣ Il ne se souviendra pas de nous.
Klevet ec'h eus komz eus Zeus ?➣ Vous avez entendu parler deZeus ?
Mardi, elle se souviendra de lui.➣ Dimeurzh, he do soñj anezhañ.
Il ne faut pas que je me moque de toi.➣ arabat eo din ober goap ac'hanout.
Pourquoi a-t-elle besoin de moi ?➣ Perak he deus ezhomm ac'hanon.
Trois d'entre nous entendent bien.➣ Tri ac'hanomp a glev mat.
a : 'B'lamour da betra 'rez ke' met sellet deuzoudon ?
b : 'Teus ket gwelet da benn ar mintin-mañ ?
a : 'N em gavet 'oan gant Tina dec'h da noz 'ba'r Macumba, Tina Kere deus Karaez,
soñj 'teus deuzouti ?
b : Ya, ya, soñj mat 'm eus deuzouti ... Ha deus he c'hoar 'vez.
a : Domaj eo 'oas ket deuet, ur strollad samba 'oa ha n'oa ket fall.
b : Deus p'lec'h 'oa ar sonerien ?
a : Daou deuzouto 'oa Bretoned hag ar re all 'oa Brazilianed.
a : Perak ne rez nemet sellet ouzhiñ ?
b : N'ec'h eus ket gwelet da benn ar mintin-mañ ?
a : En em gavet e oan gant Tina dec'h da noz er Macumba
Tina Kere eus Karaez, soñj ec'h eus anezhi ?
b : Ya, ya, soñj mat em eus anezhi ... Hag eus he c'hoar ivez.
a : Domaj eo ne oas ket deuet, ur strollad samba a oa ha ne oa ket fall.
b : Eus pelec'h e oa ar sonerien ?
a : Daou anezho a oa Bretoned hag ar re all a oa Brazilianed.
Deus (oral) : ➣ Eus
Kaout soñj : ➣ se souvenir (de)
Dremm° (où) : ➣ visage
Kaout ezhomm : ➣ avoir besoin (de)
Delch'er (bv. dalc'h) : ➣ tenir
Dalc'het : ➣ tenu
Delc'her soñj : ➣ se rappeler, garder en mémoire
Dont a-benn : ➣ venir à bout
Keloù : ➣ nouvelle
Abalamour da betra : ➣ pourquoi
En em gavout (gant) : ➣ rencontrer
Karaez : ➣ Carhaix
Ivez : ➣ aussi, également
Strollad (où) : ➣ groupe (s)
Samba : ➣ samba
Soner (ien) : ➣ musicien (s)
Breton (ed) : ➣ breton (s)
Brazilian (ed) : ➣ brésilien (s)
Ar re all : ➣ les autres
C'hoari Diñsoù p135 | C'hoari Diñsoù p135 |
Galleg | Brezhoneg |
1 A-t-on eu des nouvelles de lui ? | Bet zo keloù anezhañ ? (deuzoutañ) |
2 Je me souviendrai de cette journée. | Soñj em bo eus an devezh-se. |
3 Elle a besoin de nous. | Ezhomm he deus ac'hanomp. |
4 Le 1er octobre nous aurons besoin de vous. | Ar c'hentañ miz here hor bo ezhomm ac'hanoc'h. |
6 Pourquoi parler de ça ? | Perak komz eus se ? |
7 Je ne viendrai pas à bout d'elle. | Ne teuin ket a-benn anezhi. |
8 Vous m'entendez maintenant ? | Klevet a rit ac'hanon bremañ ? |
10 Quatre d'entre eux étaient en train de dormir. | Pevar anezho e oa o kousket. | 11 Y a-t-il du sel ? - Non, il n'y en a pas. | Holen zo ? - N'eo ket. | 12 Tu te souviens de son nom ? - Non. | Delc'her soñj a rez eus he(e) anv ? | 13 Trente-deux d'entre eux mangeaient des oeufs. | Daou ha tregont anezho a zebr vioù. | 14 Arrête de parler de ton radiateur. | Dihan da gomz eus da dommerez. | 15 L'un de nous va tomber. | Unan ac'hanomp a zeu kouezhañ. | 16 Quatre-vingt dix-neuf Brésiliens. | Naontek Brezilianed ha pevar-ugent. | 18 Il faut qu'il écrive à l'un de nous. | Ret eo dezhañ skrivañ eus unan ac'hanomp. | 19 L'un d'entre vous a cassé ma fenêtre. | Unan ac'hanoc'h en deus serret ma prenestr. | 20 Envoyez-nous des nouvelles. | Kasit ac'hanomp keloù. |
C'hoari Diñsoù p136 | C'hoari Diñsoù p136 |
Brezhoneg | Galleg |
1 Soñj ec'h eus an ti-se ? ( Soñj 'teus deus an ti-se ?) | Tu te rappeles de cette maison ? |
2 Dihanit da gomz anezhañ? ( Dihanit da gomz deuzoutañ) | Cessez de lui parler. |
3 Ezhomm em boa ac'hanout. (deuzoudout) | J'avais besoin de toi. |
4 Dont a ray a-benn eus e labour. (deus e labour) | Il ira au bout de son travail. |
6 Daou anezho n'int ket chomet pell. (deuzouto) | Deux d'entre eux ne sont pas restés loin... ? |
7 Komz a rin anezhi em lizher. (deuzouti) | Je parlerai d'elle dans ma lettre. |
8 Eus pelec'h e oa an dentourien ? (deus pelec'h) | D'où étaient les dentistes ? |
10 Ur zebr n'eo ket ur marc'h. | Un zèbre n'est pas un cheval. | 11 Perak ez eus blev-kevnid ouzh da fri ? (deuzh da fri) | Pourquoi as-tu des toiles d'araignée dans ton nez ? | 12 Un dra bennak zo o tont eus da fri... (deus da fri...) | Quelque chose vient de ton nez... | 13 Lavar din ma 'c'h eus ezhomm ac'hanon. (deuzoudon) | Dis moi si tu as besoin de moi. | 14 Bet zo keloù eus Joe ? (deus) | On a des nouvelles de Joe ? | 15 Pevarzek Breton ha tri-ugent. | 74 Bretons. | 16 Pet anezho o chomo ? (deuzouto) | Combien d'entre eux resteront ? | 18 Ro 33 euro din mar plij. | Donne-moi 33 euros s'il te plait ! | 19 He dremm zo kaeroc'h evit an erc'h hag an heol. | Son visage est plus beau que la neige et le soleil. | 20 Penaos e ri da zelc'her soñj eus se ? (deus) | Comment te souviendras-tu de ça ? |